Yesilli Tarihce

YEŞİLLİ’NİN TARİHİ

Mardin ili ilk uygarlıkların ortaya çıktığı Mezopotamya bölgesinde kurulmuş çok eski ve köklü bir tarihe sahip olan bir şehrimizdir. Bir Dağın tepesinde kurulmuş olan Mardin harika bir doğa güzelliğine sahip, üzerine kurulduğu dağlardan aşağıya göz alabildiğine uzanan bağ ve bahçelerle bezenmiş yemyeşil Mezopotamya ya sanki bekçilik etmektedir.

Mezopotamya  çok verimli ve sulama imkanı bulunan topraklara sahiptir insanın ilk gününden beri hep büyük öneme sahip olmuştur. Mardin il sınırları içinde yapılan kazı çalışmaları sonucunda burada bulunan kalıntılar Mezopotamya da çiftçilik  ve hayvancılık  M. Ö 8000 yıl öncesinde başladığını doğrular niteliktedir. Mezopotamya sahip olduğu bu değerler sayesinde bir çok uygarlıklar gelip buraya bu bölgeye yerleşmişlerdir.

Mardin ve çevresinin tarihi de sırasıyla bu topraklara sahip olup belli bir süre hükmetmiş olan  Subari, Sümer, Akad, Babil, Mitaniler, Asur , Pers, Roma, Bizans, Araplar,  Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı uygarlıkları ışığında gelişmiştir.

Mardin ilimizin kuzey doğusunda bulunan Mardin den 8 km uzaklıkta yer alan 1991 yılında ilçe statüsünü kazanan Yeşilli(Rişmil) ilçesinin tarihi sürecine bakıldığında Mezopotamya ve Mardinin tarihi gelişiminden kopuk  farklı bir tarihin ortaya çıkması beklenemez.

Verimli Mezopotamya ovasının ortasında yükselen, kalker ve lavlarla örtülü bir dağın yamacındaki kent neredeyse bütün kültürlerin uğrak yeri olmuştur. Kentin ve çevresinin doğum tarihi M.Ö 3 bin yılına dayanıyor. İlk ve sonraki yerleşimciler söyle sıralanmaktadır. Subariler, Sümerler, Akadlar , Hititler ,İran'dan gelen  Midiler, daha sonra  Asurlar, Urartular, Mitaniler, Aramiler, Persler….  2. yy Romalılar Sasaniler ardından Bizanslılar 9 yy. Hamdaniler 10 yy sonunda Mervaniler, 11yy Türkmenler, 12.yy Artuklular Haçlı seferleri zamanında Eyyübiler sonra İlhanlılar Karakoyunlu ve akkoyunlu beylikleri  16.yy Safeviler  Osmanlılar ve nihayetinde de şimdi Türkiye Cumhuriyeti . Mardin ve yöresi işte böylesine renkli zengin ve karmaşık bir kültür birikimine sahiptir.   

Ezan ve çan seslerinin birbirine  karıştığı Mardin de bir çok tarihi cami ve kilise yıllar boyu yan yana durmuş ve kentin kültür mozaiğini oluşturmuştur. Bu sadece Mardin de değil Midyat’ta, Kızıltepe’de, Savur’da Derik ve Yeşilli’de de görülebilmektedir.

Pers’lerin “Marde”, Bizansların “Mardia” Arablarda ”Maridin ” Süryanilerde “Merde-Merdo-Merdi” şeklinde adlandıkları şehir Türklerin yöreyi fethinden sonra “Mardin” olarak adlandırılmıştır.

Kısaca özetlemek gerekirse Yeşilli Mardin iline bağlı yeni ilçe olmuş,Mardin'e en yakın ilçedir. Halk arasında ve bazı tarihi kaynaklarda “Reşmil-Rişmil” olarak bilinmektedir. Mardinin hemen kuzeydoğusunda yer almaktadır. Osmanlılara kadar hiç ismine rastlanmadığı ve Osmanlıların eline geçtikten sonra 39 hanesi olan küçük bir köy olduğu dikkate alınırsa bağımsız bir Yeşilli tarihinden bahsetmek zor görünüyor. O nedenle ilçenin tarihi bir anlamda Yeşilli'de yerleşimin olduğu günden itibaren  Mardin ’in  tarihiyle özetlenmesi şeklinde olması kaçınılmazdır.