Tarihi Yerler

Taşın Dili Olsa... 

Güneş ovayı fosfor gibi parıldatıyor. Tarlalar renkleniyor son ışığın önünde. Kafesli pencerenin önüne kurulan Mardinliler ovaya bakıyor. Güneş öylesine keyifleniyor ki düzlükte renkten renge konuyor. Sonra yavaş yavaş yenik düşüyor karanlığa; ovanın üstünden siliniyor. Gölge iniyor gün boyu güneşten kavrulan ovanın üstüne. Irgatlar çapalarını sırtlarına vuruyor. Akşam yelinin önünde tarlalardaki ekinler dalgalanıyor. Renkler bir bir silinip duman rengine bürünüyor ova. Koca ova deniz oluyor bir anda. Yanıp tutuşanlar, taş pencerenin önüne kurulup bakanlar denizin maviliğini buyur ediyorlar gözlerinin içine. Yaz sıcağına serinlik düşüyor. Ova bir baştan bir başa pencerenin önündekilere bu akşam keyfini yaşatıyor. Denize iniyor Mardinli. Bedenleri değil ama yürekleri düşüyor masmavi denizin içine. 
Bir bardak şarap kalkıyor havaya pencerenin önünde. Ovanın güneşle yanıp tutuşmuş üzümlerinin buruk tadı damağa bulaşıyor. Çıkıp gidiyor pencerenin önünde oturanlar. Kimisi Mezopotamya ovasının derinliklerine iniyor. Kimisi Akdeniz'e kimi Karadeniz'e... Ovanın gizemine kapılanlar yüzyılların uçurumuna iniyor. Denizde yitinceye dek. Her şey karanlığa gömülünceye dek öylece bekliyor pencerenin önünde olanlar ve damda serin rüzgara bedenlerini sunanlar. Ova ile barışık kent. Hiçbir ev sırtını dönmemiş bu uçsuz bucaksız deryaya. Binlerce yıl olup biteni görmek için pür dikkat ovaya bakıyor pencereler... 
 

MARDİN KALESİ

Evliya Çelebi diyor ki, "Tarif etmekte, lisan kısa, kalem kırıktır..." Ne zaman kaleye baksam bu sözü anımsadım. Bazen bulutlara sarılıyor, bazen gökyüzüyle el ele tutuşuyor.

 

Kentin her bir noktasından bakınca, değişik görünümler sunuyor. Işıkla oyun oynuyor kentin üstünde. Sabah başka, akşam bir başka görünüm sunuyor. Bazen mağrur bazen duygusal...
Ne çok şey yaşamış Mardin Kalesi. Yunus Peygamber yaşamış burada. Yaz aylarında buraya gelir, ibadet eder, zindeleşirmiş. Dara hükümdarı yaz sıcağında tepesine çıkar serinliği içermiş. Öyle bir havası varmış ki, ölüyü diriltirmiş... Nice prenses gelip burada derdine çare bulmuş. Kale kentin üstüne eğiliyor sanki... Sevgiyle kucaklıyor her bir şeyi... Ve hep korumaya hazır olduğunu söylüyor. Tarihsel bilgiler kadar anılar da yaşıyor insanların dilinde... Yaşlılar hep kaleye tırmanıp oralarda oyun oynadıklarını anlatıyorlar. Kalenin eteğinde geçen günleri ve kalenin içindekileri anımsıyorlar. Mağaralar, sarnıçlar ve burçlar... Gökyüzünden düşen tüm yağmur taneleri sarnıçlara dolarmış o günlerde... Mezopotamya'da bir avuç su hayattır. En çetin savaşları görmüş... Peygamberler, hükümdarlar çıkmış tepesine. Bazen yaşam bazen ölüm kol gezmiş burçlarında. Hastalık binlerce insanı bir anda bitirmiş bomboş kalmış kale. Asırlar önce salgın hastalıklar geldi mi ocakların tümü sönermiş. Geçmişi almış koynuna gökyüzüne tırmanıyor. Ne çok yakışıyor Mezopotamya ovasına... Günümüzde akşamları kale ışıkla donatılıyor. Her akşam bir deste çiçek alan sevgili gibi keyifleniyor. Kent kaleye omuz verip güçleniyor ve umutla içtenlikle geleceğe bakıyor... 
 

 

 

HAYAT MEZOPOTAMYA OVASINA AKAR

Su öylesine kutsal... Su doğumla özdeş... Her subaşında bir abide var. Burada anlatmışlar sözlerini insanlar... Su doğuyor hayat gibi. Akıyor...

 

Zaman içinde durmadan akıyor. Hayat da öyle değil mi? Hayat bir yerde sonlanıyor oysa su hep akıyor... Mardin'deki medreseler kitap gibi anlatıyor geçmişi... Günümüzde de geçerli olan felsefi boyutu olan öyküler bunlar. Su doğuyor hayat gibi. İnsan da su gibi başlıyor yaşama. Doğuyor, büyüyor. İnsan su gibi doğuyor ama insan ölümlü. Su devinim içinde... insanı da böyle mi betimlemiş Tanrı suyla özdeş kılarak... Medreselerde hayat anlatılıyor su yardımıyla. Önce doğuyor çocukluk günlerini tamamlayıp havuza doluyor. Havuz yaşamı anlatıyor. Sonra havuzdan çıkıp gidiyor. Orası da ölüm... İnsan ölümlü... Ya su. Su dolanıp geliyor bir kez daha. İnsan da öyle. Oda yeniden geliyor dünyaya... Bu benzetmenin felsefi boyutuna bakmak gerekiyor. Zinciriye Medresesi'nde, Kasımiye Medresesi'nde insan unutmasın diye şekille anlatılmış bunlar. Su medresenin içinde yaşamı anlatır biçimde düzene sokulmuş. Hayat Mezopotamya ovasına akıtılmış. Ova olmazsa hayat olur mu? insanlar yaşamını bu deniz gibi ovadan sağlamış yıllarca. Yüksekten bakıp sevinmişler, böyle zengin ova için. Suya bakıp düşünmüşler ölümlü olduklarını. Dualar okunmuş suyun başında. Suyun başı ilim yuvası olmuş. Suyun karşısına geçip duygularını söylemiş insanlar. Yaşamın içinde ne varsa. Aşklarını, en özel sözlerini su başlarında terennüm etmişler birbirlerine. Cennet bahçeleri yapılmış bazen. Bazen de böyle medrese. Ancak hep sözlerini de söylemiş insanlar. Gelenler unutmasın diye. Hayat su gibi akıp gidiyor. "Unutmayın sonunda ölüm var" diyerek... Bazen taşla söylemiş insan sözü, bazen suya anlattırmış diyeceklerini. Orada duruyor anlatılanlar, bakıp görmemiz için...

ZİNCİRİN TILSIMI

 

Öndeki bakır siniye işlemiş Şahmaran'ı... Sırtını duvara dayamış öylece kalmış, Fotoğraf çektiğimin farkında bile değil. Derinlerde geziyor belli... Yılanların efendisi önünde bakır sininin üstünde. Elleriyle yapmış Şahmaran'ı... Şahmaran'la söyleşmiş belli ki... Derin derin bakıyor. Bilinci buğulanmış. Efsanenin içine düşmüş. Düşlerin içinden kurtuluncaya dek ona değmemek gerek. Yılanların efendisi Şahmaran yanında... Öykü devinip duruyor düşlerin içinde... Belleğimdekiler, sanki bakır sininin üzerine düşüyor. Efsaneler doğru mudur? Asırlar öncesinin sanat tezahürlerimdir bunlar... Ben öyle algılıyorum.