Mardin Eğitim Tarihi

Cumhuriyete Kadar Türk Hakimiyeti Dönemlerinde Mardinde Eğitim Ve Eğitim Kurumları

Tarihi süreç içerisinde Mardin’in eğitim ve eğitim kurumları incelendiğinde Artukoğlu, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemlerine referans veren eğitim kurumlarına (cami, mescit, külliye, medrese zaviye vs.) baktığımızda şehrin dokusuna Türk-İslam kimliğini eklemiştir. 1085 yılından itibaren Türkmen boyları aşiret olarak bu bölgeleri yaylak ve kışlak olarak tutmuş ve daha sonra Mardin’i eğitim ve kültür merkezi haline getirmişlerdir. Mardin Artukoğlu hakimiyeti döneminde camiden çok medreselere önem verdiğini görüyoruz. Cami olarak Ulu Caminin yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu Arapİslam devletleri döneminde yapılmış cami ve mescitlerin yeterliliği kanaatini verirse de Artukoğullarının medrese yapımına özel bir önem verdiği açıktır. Çünkü Anadolunun Türklerin yerleşimine açıldığı dönemde, Artukların fethettiği topraklarda bir taraftan mevcut etnik ve dini topluluklara hoşgörü ile davranılmış, diğer taraftan siyasi, ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlayıcı yapılanma içinde olunmuştur. Akkoyunlu döneminde ise camilerin yanı sıra zaviyelerin yapımına önem verilmiş. Tekke ve zaviyelerin Anadolunun Türkleşme ve İslamlaşma sürecinde önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Osmanlı döneminde Mardinde cami-i inşaatının daha çok önem kazandığını görmekteyiz. Osmanlı devleti XVIII. yüzyılda Batılılaşma hareketi veya sürecinde bütün geleneksel kurumların bir değişim ve dönüşüm geçirdiği dönemde Mardin’de de eğitim alanında önemli değişiklikler olmuştur.