MardinLife Mardin Tanıtım Rehberi
Kürtçe
Kürtçe, Hint-Avrupa dilKürtçe,
K??rtçenin en yaygın konuşulan lehçesi olan Kurmancinin yaklaşık olarak 15-17 milyon kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Türkiye başta olmak üzere Suriye, Ermenistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Kürtlerin ve bu ülkelerden göçmüş olan Kürt diasporasının çoğunluğu Kurmanci konuşur. Kurmanci ayrıca İran ve Irak'taki Kürt topluluklarında nadiren konuşulur; Irak ve İran'daki Kürtlerin çoğunluğu Sorani lehçesini konuşmaktadır. Sorani lehçesinin Irak'ta yaklaşık olarak 4-6 milyon kişi tarafından, İran'da ise yaklaşık olarak 5-6 milyon kişi tarafından konuşulduğu düşünülmektedir.
Kürtçe, Irak'ta resmî dil statüsü kazanmıştır. Suriye'de ise Kürtçe yasaklanmıştır ve örneğin Kürtçe yayın yapılması yasaktır. İran'da resmî dil statüsüne sahip olmasa da yasaklı değildir; Kürtçe yayın üretilmesi serbesttir. Her ne kadar Kürtçe yerel gazete ve benzeri yayınlarda kullanılsa da, okullarda kullanılmamaktadır. Bunun da etkisiyle, İran'daki bazı Kürtler ana dillerinde eğitim görmek amacıyla Irak'a gitmişlerdir. Türkiye'de Kürtçe uzun yıllar yasaklı kaldıktan sonra 90'lı yıllarla birlikte yasaklar çok az da olsa gevşemiştir. Kürtçe Türkiye'de resmî dil statüsünde olmamasına5 ve ülkenin ana yasasına göre Türkçe dışında herhangi dilin eğitimde kullanılmasının yasak olmasına karşın, özel televizyonlarda çeşitli birçok sınırlamalar dahilinde Kürtçe yayın yapılmasına 2006 yılından itibaren izin verilmiş, 2009 yılında ise devletin resmî televizyonu olan TRT, 24 saat Kürtçe yayın yapan bir kanal (TRT 6) açmıştır.
Zazaca (Kırmançki, Dımıli, Kırdki) ikisinden daha farklıdır. Zazaca Tunceli , Siverek,Diyarbakır ve Muş yörelerinde tahminen 3 milyon insan tarafından konuşulur.
Hewremanî ve Goranî İran'ın bazı bölgelerinde konuşulan, Soranca'ya daha yakın olan iki lehçedir.
Kurmanci ve Dımıli lehçelerinde varlıkların feminen ve maskulen özelliklerini korumalarına rağmen, bu sorancada tamamen kaybolmuş durumdadır.
Örnek: Hevala min = Arkadaşım (dişil) Hevalê min = Arkadaşım (eril)
Sorani | Kurmanci | Dımıli(Zazaki) |
Avesta
|
Farsça
|
Almanca
|
İngilizce
|
Türkçe
|
Gewre | Mezin/Gir | Gird | Maza | Bozorg | Gross | Big | Büyük |
Berz | Berz/Bilind | Berz | Bereza | Barz/Boland | Hoch | High | Yüksek |
Masî | Masî | Mase | Masıya | Mahi | Fisch | Fish | Balık |
Roj | Roj/Xor | Roj | Hor | hor-shid/Ruz | Sonne | Sun | Güneş |
Mêş | Mêş | Mêse | Mexşi | Magas | Fliege | Fly | Sinek |
Bilgisayar ve Kürtçe
Son yıllardaBugüne Kadar 231556 ziyaretçi Burdaydı